Tuesday 2 February 2010

Η οικονομία της προσοχής (Attention economy), προσέχω για να είμαι.


Από το τεύχος του περιοδικού Κοντέινερ 4 , με αφιέρωμα στην ταχύτητα.




Η πληροφορία στα ακροδάχτυλα σας. Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα αποδέχονται ανεπιφύλακτα έναν από τους πιο μεγάλους μύθους της εποχής, πως η πληροφορία είναι απλά θέμα πατήματος ενός κουμπιού, ενός κλικ. Δηλαδή πως οι πληροφορίες είναι κάποια δεδομένα (data) στον κυβερνοχώρο που μετατρέπονται σε πληροφορίες μόλις αναζητηθούν από κάποιον. Στη συνέχεια αυτό παράγει ένα άλλο μύθο, την άποψη πως οι πληροφορίες είναι φτηνές. Όμως στην ουσία η παραγωγή νέων πληροφοριών δεν είναι φτηνή, η αναπαραγωγή τους είναι φτηνή.

Στη κυριολεξία, η εκπομπή τους –χάρη στην όλο και αυξανόμενη ταχύτητα μετάδοσης- γίνεται όλο και πιο φτηνή ενώ αντίθετα η λήψη τους όλο και πιο ακριβή σε χρόνο και προσοχή. Οι πληροφορίες που αναπαράγονται (και γίνονται remix) είναι φτηνές, αλλά η προσοχή και κυρίως η κριτική ικανότητα είναι σπάνιες. Και μιλώντας ειδικά για την προσοχή, επειδή ακριβώς είναι σπάνια γι΄αυτό το λόγο είναι πολύ ελκυστική. Και αποτελεί μάλιστα τη φυσική οικονομία των Μέσων γενικά –αρκεί να σκεφτεί κανείς το zapping- με προεξάρχον Μέσο βέβαια το Internet.

Αν δεχτούμε την άποψη του Hegel πως οι άνθρωποι προτιμούν να πεθάνουν στην πείνα από το να είναι εντελώς αδιάφοροι, αόρατοι για τους άλλους, τότε ένα μίνιμουμ προσοχής είναι ουσιώδες. Και ενώ πολλοί από μας διψούν ακόρεστα για όλο και πιο πολύ αναγνωρισιμότητα, το δόλωμα που θέτει σε κίνηση την προσοχή στο Internet δεν είναι η υπόσχεση ικανοποίησης της επιθυμίας να γίνει κανείς αστέρας του Hollywood ή μια θέση στην παγκόσμια ιστορία. Είναι η προσοχή και η επιβράβευση από τους ανθρώπους γύρω σου για τα πράγματα που κάνεις και λες. Και βέβαια το Internet είναι ιδανικός χώρος έκφρασης αυτής της επιθυμίας. Με μερικά κλικ μπορούμε να συνδεόμαστε, να κουτσομπολεύουμε, να τσακωνόμαστε και να μαθαίνουμε ποιοι μας μοιάζουν και ποιοι όχι. Μπαίνουμε στο διαδίκτυο για να ανταλλάξουμε προσοχή. Στο βιβλίο: online εικονική κοινότητα ο Howard Rheingold* τονίζει δύο κανόνες. Κανόνας πρώτος, να δίνεις προσοχή. Κανόνας δεύτερος, η προσοχή είναι περιορισμένος πόρος, οπότε πρόσεχε που δίνεις προσοχή. Γιατί οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και το Internet καθορίζουν ένα πολιτισμό στον οποίο αυτό που είναι αντικείμενο διακύβευσης, δεν είναι πια η πληροφορία αλλά ο προσανατολισμός. Με άλλα λόγια, όσο πιο πολύ μας κατακλύζει το infostream τόσο πιο έντονη γίνεται η ανάγκη για τη δημιουργία φίλτρων. Η υπεραξία σήμερα είναι θέμα αφαίρεσης, θέμα λιγότερων πληροφοριών.




Τι είδους φίλτρων όμως? Πως θα μπορούσαν να συσταθούν πολιτιστικές υπηρεσίες που θα είχαν σαν αντικείμενο την μείωση της σύγχυσης, δηλαδή υπηρεσίες παροχής νοήματος? Ίσως μια απάντηση να βρίσκεται στην τέχνη και στην ιστορία της και κυρίως στις νέες μορφές που μπορεί (και παίρνει) η τέχνη σήμερα. Η δουλειά της τέχνης είναι –παραδοσιακά- το να φέρνει τον άπειρο κόσμο στα ανθρώπινα μέτρα.

Η ερώτηση που προκύπτει, σχετίζεται με το πως μπορεί να λειτουργήσει η τέχνη έτσι στις σημερινές περιστάσεις. Πως μπορούμε να δημιουργήσουμε μοναδικότητα και νόημα από αυτή τη χαοτική μάζα των εικονικών και φυσικών αντικειμένων των ονομάτων, των συνδέσμων και των αναφορών που συνθέτουν τη καθημερινότητα μας? Ο Norbert Bolz** λέει πως: ΄΄μπορούμε να ζήσουμε τη ζωή μας μόνο διαλέγοντας σύμφωνα με ανθρωπομορφικά σχήματα τα δεδομένα ενός κόσμου που ξεπερνά το μέτρο του ανθρώπου. Αλλά μόνο τα μέσα μπορούν να γιατρέψουν τις πληγές που άνοιξαν τα μέσα - Medium και Remedium΄΄ (Μέσον και φάρμακο)

Το παράξενο που συμβαίνει με την προσοχή είναι πως ενώ στις φυσικές γλώσσες την προσδιορίζουμε σαν αντικείμενο ή σαν ουσία με μεταφορές (δώσε μου την προσοχή σου, μου τράβηξε την προσοχή, κτλ) στον κυβερνοχώρο αυτό συμβαίνει κυριολεκτικά. Η προσοχή που στην ουσία είναι μια κατάσταση του μυαλού, στις μέρες μας μεταβάλλεται σε παγκόσμιο, νόμισμα. Η προσοχή είναι το 'Eurodollar' του διαδικτύου. Σχεδόν όλοι όσοι επιχειρούν στο Net θυμίζουν λίγο τη σκηνή με τον Αλ Πατσίνο στη ταινία Scarface: ΄΄Πρώτα κερδίζεις την προσοχή, μόλις κερδίσεις την προσοχή, ψάχνεις τρόπους να τη ρευστοποιήσεις, αν τη ρευστοποιήσεις, κέρδισες΄΄. (Την προσοχή των άλλων) Και καθώς το Net αποκτά μια όλο και πιο έντονη παρουσία μέσα στη συνολική οικονομία, είναι πολύ πιθανό οι ροές της προσοχής να μην είναι μόνο το μέσο πρόβλεψης για το προς τα που πηγαίνει το χρήμα, αλλά να το αντικαταστήσουν συνολικά. Έτσι θα προκύψει και μια διαφορετική μορφή σπάνης. Όπως έχουμε το ΄΄παράδοξο΄΄ του χρήματος, δηλαδή από τη μια να υπάρχει πάρα πολύ και από την άλλη να είναι σπάνιο, υπάρχει και το παράδοξο της προσοχής. Δυνητικά είναι απεριόριστη σαν διανοητική κατάσταση, αλλά στην πράξη είναι σπάνια. Οι άνθρωποι -εκτός από τον Ναπολέοντα- επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες διαδοχικά και όχι παράλληλα. Δεν μπορεί κανείς να παρακολουθεί ταυτόχρονα τι του λέει ο συνομιλητής του και να κάνει επεξεργασία κειμένου. Επίσης, σε σχέση με τη συναισθηματική νοημοσύνη, για να συντηρείς σωστά τις φιλικές σου σχέσεις χρειάζεσαι χρόνο, γι΄αυτό δεν μπορείς να έχεις πραγματικά 2582 φίλους. (μόνο στο facebook συμβαίνουν αυτά) αλλά πολύ λιγότερους. Αφού λοιπόν η προσοχή θεωρητικά μπορεί να παράγεται συνεχώς αλλά τελικά σπανίζει, ενώ ταυτόχρονα γίνεται το ΄΄άλας΄΄ του διαδικτύου (και όχι μόνο) τότε όλο και περισσότερο θα αυξάνει η επιθυμία ελέγχου της

Από τη στιγμή που είναι αντιληπτό πως αυτό που αποκαλείται ΄΄αφήνω τα ίχνη μου στο διαδίκτυο΄΄ είναι στην ουσία οι διαδρομές της προσοχής μου ΄΄μεταφρασμένες΄΄ σε δεδομένα, τότε σε ποιον ανήκουν τα δεδομένα της προσοχής μου?

Γιατί τα data της προσοχής μας έχουν πραγματική αξία και πρέπει να προστατεύονται όπως όλες οι αξίες. Όταν κάνουμε εγγραφή (sign up) σε μια online υπηρεσία, ας πούμε για παράδειγμα στο e-Bay, αποδεχόμαστε -με ένα κλικ - πως συμφωνούμε με τους όρους παροχής της υπηρεσίας που προσφέρουν.

Στην τυποποιημένη φόρμα συνήθως αναφέρεται πως οι πληροφορίες που σχετίζονται με τη ΄΄συμπεριφορά μας΄΄ δηλαδή ποια είναι η κίνηση μας από σελίδα σε σελίδα και από προϊόν σε προϊόν, ανήκει στην εταιρία και όχι στους χρήστες. Δηλαδή οι χρήστες δεν μπορούν να εξάγουν τα στοιχεία από την εταιρία. Με το σκεπτικό, πως αυτές οι εταιρίες μας παρέχουν μια υπηρεσία. Αλλά από την άλλη, αυτές οι πληροφορίες που κρατάνε σε ομηρία μέσα στους servers τους οι εταιρίες, είναι ιδιωτικές πληροφορίες. Τώρα, αν πηγαίναμε σε μια τράπεζα για να ενημερώσουμε την κίνηση του λογαριασμού μας, πως θα μας φαινόταν αν μας έλεγε η τράπεζα πως δεν μπορούμε να ΄΄βγάλουμε έξω΄΄ αυτά τα στοιχεία? Υπάρχει κάποια διαφορά ανάμεσα στις τράπεζες και στο E-Bay? Και με τις δύο συναλλασσόμαστε και τις δύο τις βλέπουμε σαν παρόχους υπηρεσιών. Γιατί λοιπόν δεν μου ανήκουν τα data της προσοχής μου?

Αν λοιπόν η εταιρία θέλει τα χρήματα μου, θέλω κι΄εγώ να προσέξει την προσοχή που της δίνω..

Όλα είναι επείγοντα σήμερα και όλοι βιαζόμαστε. Γι΄αυτό και ζούμε με το άγχος μη μας κλέψουν και μη μας φάνε το χρόνο μας. Το ίδιο συμβαίνει όμως και με αυτούς που εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες που προσφέρουν οι μηχανές της άμεσης επικοινωνίας. Στο κάτω-κάτω, οι εταιρίες- ειδικά οι πάροχοι υπηρεσιών- προβάλλουν ένα όλο και πιο προσωπικό, ερωτικό σχεδόν προφίλ στις σχέσεις με τους πελάτες τους. Αλλά στις ερωτικές σχέσεις δεν μας ενοχλεί αφάνταστα, όταν ο ΄΄συνέταιρος΄΄ μας δεν αναγνωρίζει τις προσωπικές διαδρομές της προσοχής μας επάνω του? Συνήθως αν αυτή η διαφωνία παρατραβήξει χωρίζουμε. Τελικά, όπως λέει ο Bolz: ΄΄ όταν κανένας πια δεν μπορεί να πει τι είναι πραγματικά σημαντικό, είναι στην πράξη σοφό να γίνεται σε μικρές δόσεις η κατανάλωση του κόσμου΄΄. Οι ταχύτητες της υπερπληροφόρησης και το διαρκές update που καταργεί την εμπειρία, προκαλούν σύγχυση και μας κάνουν τελικά δύσπιστους απέναντι σε όλα. Και αυτό είναι ένα αληθινό πρόβλημα της εποχής μας, γιατί μοιάζει άλυτο και γι΄αυτό προκλητικό.

* Howard Rheingold: http://www.rheingold.com/vc/book/

** Norbert Bolz: Το @λφαβητάρι των μέσων, εκδόσεις ΣΜΙΛΗ

Labels: , ,

11 Comments:

Anonymous Anonymous said...

distracted by the almost imperceptible red dots

24 February 2010 at 19:56  
Blogger 柯云 said...

2016-01-09keyun
coach outlet store
abercrombie & fitch
ray ban sunglasses outlet
air max 95
burberry outlet online
true religion jeans outlet
ugg outlet
true religion outlet
michael kors outlet
coach outlet store online clearance
ugg boots sale
michael kors outlet
louis vuitton outlet stores
uggs australia
beats by dre outlet
cheap toms shoes
gucci handbags
abercrombie and fitch
coach outlet
mont blanc pens
uggs on sale
abercrombie and fitch
hollister jeans
ugg outlet
replica rolex watches
nfl jerseys
uggs outlet
retro 11
ralph lauren home
uggs boots for women
ralph lauren outlet
longchamp handbags
jordan 11
ugg sale
air max 90
ray ban outlet
michael kors outlet
jordan retro 11
louis vuitton outlet
tory burch outlet

8 January 2016 at 12:06  
Blogger Unknown said...

ninest123 16.02
louis vuitton, louis vuitton, longchamp outlet, ray ban sunglasses, michael kors outlet, michael kors outlet, michael kors, nike free, longchamp outlet, louboutin, ugg boots, burberry, prada outlet, tiffany jewelry, oakley sunglasses, michael kors outlet, michael kors outlet, uggs on sale, burberry outlet online, tory burch outlet, prada handbags, oakley sunglasses, polo ralph lauren outlet, ugg boots, ugg boots, nike outlet, louboutin outlet, michael kors outlet, louis vuitton outlet, chanel handbags, jordan shoes, ugg boots, christian louboutin outlet, longchamp, replica watches, ray ban sunglasses, cheap oakley sunglasses, tiffany and co, nike air max, oakley sunglasses, louis vuitton, replica watches, louis vuitton outlet, polo ralph lauren outlet, ray ban sunglasses, louboutin shoes, oakley sunglasses, nike air max, gucci outlet

4 February 2016 at 06:40  
Blogger Unknown said...

lululemon, vans pas cher, hollister, nike roshe, michael kors, michael kors, north face, hollister pas cher, oakley pas cher, true religion jeans, new balance pas cher, north face, coach purses, vanessa bruno, nike trainers, nike free, true religion outlet, burberry, nike air max, ralph lauren pas cher, hogan, ray ban pas cher, louboutin pas cher, nike air max, air max, air jordan pas cher, replica handbags, hermes, abercrombie and fitch, michael kors, nike free run uk, longchamp, true religion jeans, nike blazer, nike huarache, coach outlet, sac guess, converse pas cher, tn pas cher, mulberry, michael kors, nike roshe run, timberland, ray ban uk, ralph lauren uk, true religion jeans, longchamp pas cher, lacoste pas cher, sac longchamp, nike air max, air force

4 February 2016 at 06:42  
Anonymous Cara Mengobati Kencing Yang Sering Tersendat said...


This article is interesting and useful. Thank you for sharing. And let me share an article about health that God willing will be very useful. Thank you :)

Obat Migrain Tradisional
Penyebab Telat Haid dan Solusinya
Cara Menghilangkan Benjolan di Kelopak Mata

29 May 2018 at 04:56  
Blogger jeje said...

canada goose jackets
polo ralph lauren outlet
kate spade outlet online
ralph lauren outlet
manolo blahnik
uggs outlet
nike air jordan
canada goose jackets
red bottom shoes
coach outlet online

7 July 2018 at 04:12  
Blogger Unknown said...

www0714

asics shoes
swarovski outlet
jimmy choo shoes
ferragamo shoes
oakley sunglasses
oakley sunglasses
canada goose outlet
coach outlet
lakers jerseys








14 July 2018 at 05:18  
Blogger jeje said...

ultra boost 3.0
pandora jewelry outlet
canada goose jackets
pandora jewelry
louboutin shoes
hermes belt
ugg boots
fitflops shoes
pandora charms outlet
canada goose jackets

25 July 2018 at 04:02  
Anonymous Cara Jitu Menurunkan Kolesterol Tinggi said...


Thank you for sharing an interesting and very useful article. And let me share an article about health here I believe this is useful. Thank you :)

Cara Mengobati Varikokel dengan Herbal
Obat Herbal Sakit Kepala Menahun
Cara Memulihkan Tulang yang Retak
Penyebab Nyeri Dada Seperti Ditusuk-tusuk
Penyebab Kulit Melepuh dan Berair
Perawatan Pasca Keguguran tanpa Kuret

27 October 2018 at 05:23  
Blogger Lutfi Kurniawan said...

Given article is very helpful and very useful for me, thank you

Cara Mengatasi Beser Obat Vitiligo
Cara Mengatasi Nyeri Pundak
Cara Mengobati Parotitis
Cara Mengatasi Sakit Pinggang

7 January 2019 at 09:40  
Blogger yanmaneee said...

kd shoes
adidas zx flux
nike sneakers for women
nike vapormax
curry 5
hogan outlet online
jordan 12
supreme clothing
yeezy boost 350
jordan 4

27 July 2019 at 18:08  

Post a Comment

Subscribe to Post Comments [Atom]

<< Home