The night journey

The Night journey, Pre-processed landscape image.

Η υπόθεση της ύπαρξης μιας κατάστασης συνείδησης που αφορά σε μια πλήρη αντίληψη του κόσμου, του εαυτού ή για περιπτώσεις εκτός του πεδίου της μεταφυσικής στην βαθιά κατανόηση μιας έννοιας ή μιας κατάστασης, είναι ένα τόσο παλιό όσο και πασίγνωστο θέμα. Η αναζήτηση της ΄΄φώτισης΄΄ ήταν πάντα μια αμφιλεγόμενη υπόθεση που παρέπεμπε σε θρησκείες, αιρέσεις, φιλοσοφίες, σέχτες πολιτικές ή μη κ.λ.π. Στις μέρες μας, παραπέμπει πια και στα videogames. Στην έκθεση HISTORIAS LÚDICAS, AVENTURAS INSÓLITAS που γίνεται στη Λίμα , στο Περού -υπάρχει προηγούμενο ποστ εδώ- μια συνεργασία του κέντρου Alta Technologica Adina και του Centro Fundación Telefónica , σε επιμέλεια της Δάφνης Δραγώνα, ΄΄ κόλλησα΄΄ με το Night Journey, ένα videogame που αφορά αυτήν ακριβώς τη παγκόσμια ιστορία, το ταξίδι ενός ατόμου προς τη φώτιση. Το project Night Journey είναι ένα game που σκέφτηκε ο B.Viola και σχεδίασε μια ομάδα από το USC EA Game Innovation Lab, ένα project που βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη, κάτι που σημειώνεται στην έκθεση. Η παρούσα έκδοση του πάντως, θέτει μερικά πολύ ενδιαφέροντα θέματα για τη game art, όσο και γενικότερα για την εξέλιξη της έννοιας της προσομοίωσης αλλά και του video.

The night journey, Owl in a tree.

Η ομάδα πέρασε όλη τη περσινή χρονιά να ερευνά αφηγήσεις , οπτικό υλικό και διαδικαστικά θέματα που συνδέονται με την υπόθεση της φώτισης, όπως και πως μπορεί να επικοινωνηθεί κάτι τέτοιο μέσα από τη ΄΄μηχανική του παιχνιδιού΄΄. (game mechanics) Είναι κατανοητό πως για πολλούς ανθρώπους ακούγεται παράδοξη αν όχι μάταιη η προσπάθεια να εκφραστεί μια τόσο υποκειμενική και μάλλον άρρητη και ανέκφραστη κατάσταση, αλλά ακριβώς γι’ αυτό έχει ενδιαφέρον, μιας και οι πλατφόρμες των βιντεοπαιχνιδιών δεν είναι ούτε κείμενα, ούτε εικόνες, ούτε ήχοι μόνο, αλλά όλα μαζί, συν ένα πεδίο δράσης που συμβαίνει πέρα από την αφήγηση, το παιχνίδι. (play)

Τα οπτικά ερεθίσματα για το Night journey, είναι από προγενέστερο υλικό video του B.Viola που επιτρέπει τη μεταλλαγή του, την επεξεργασία του δηλαδή, σε 3D αντικείμενα, σε σκηνές και γενικά υλικό που μπορεί να μεταβληθεί σε παρουσίες μέσα στο gamespace του παιχνιδιού. Από τα βίντεο οι σχεδιαστές έφτιαξαν τις υφές (textures) του τοπίου και των αντικειμένων. Σύμφωνα πάντα με τους δημιουργούς, αυτό συνιστά μια γέφυρα μεταξύ του ΄΄πραγματικού΄΄ και του ΄΄φαντασιακού΄΄, μεταξύ της μνήμης και της εμπειρίας. Παρότι οι εικόνες του βίντεο είναι στην ουσία εικόνες συνθετικές , εικόνες που βρίσκονται μέσα στο χώρο μιας μηχανής, διατηρούν παρόλα αυτά ένα χαρακτηριστικό της παραδοσιακής εικονοποιίας. Είναι ακόμα εικόνες καταγραφής κάποιων αντικειμένων εκεί έξω.

Bill Viola and Tracy Fullerton playtesting the Night Journey prototype.

Είναι μια κίνηση που ξεκινά από τον πραγματικό κόσμο με τον ίδιο τρόπο που εννοεί πραγματικό το μοντέλο του ή ένα τοπίο ένας ζωγράφος, μόνο που αντί να κατευθύνεται προς μια πραγματική επιφάνεια, ένα καμβά ας πούμε, κατευθύνεται στον αδιάστατο κόσμο της ηλεκτρομαγνητικής μορφής αποθήκευσης. Ο συνθετικός κόσμος ενός εξ΄ολοκλήρου ψηφιακού μέσου όπως ένα videogame όμως, ξεκινάει από σημεία αλλά δεν γίνεται ποτέ μια πραγματική επιφάνεια, όπως η υλική επιφάνεια μιας φωτογραφίας ή ενός ζωγραφικού πίνακα. Οι εικόνες που παράγονται από αλγόριθμους ξεκινάνε και συνεχίζουν αδιάκοπα να είναι προϊόντα ενός διαρκούς υπολογισμού, που προσπαθεί –και το πετυχαίνει , όταν το πετυχαίνει- να δώσει νόημα στο χάος των σημείων στα οποία έχει διασπαστεί ο κόσμος, να τα επανασυνθέσει δίνοντας τους μορφή εικόνας, που όμως ποτέ δεν βασίζεται σε μια χειροπιαστή πραγματικότητα, άρα και σ΄αυτό που έχουμε μάθει να αποκαλούμε μνήμη. Οι ψηφιακές εικόνες, οι συνθέσεις των σημείων, ανήκουν στο χώρο του φαντασιακού χωρίς αυτό σε καμία περίπτωση να τις καθιστά μη-πραγματικές. Το αντίθετο μάλιστα. Μοιάζει με αντίφαση αλλά δεν είναι, αρκεί η σημασία των αλγοριθμικών εικόνων να αναζητηθεί, όπως λέει ο V. Flusser, αλλού, και όχι εκεί που αναζητείται η σημασία των παραδοσιακών εικόνων δηλαδή σε μια ερμηνεία που βασίζεται πάντα σε ένα κείμενο. Ερμηνείες που βασίστηκαν (και συνεχίζουν να βασίζονται) στη παραδοχή πως υπάρχει κάτι συγκεκριμένο εκεί έξω, που μπορεί να περιγραφεί και να αναπαρασταθεί με λέξεις. Δεν υπάρχει τίποτα εκτός κειμένου έλεγε ο J. Derrida (Il n y a pas du hors texte). Ναι, αλλά αυτό δεν αποκλείει τη δυνατότητα να κατασκευαστεί κάτι που να είναι εκτός του κειμένου.

Acharya Nāgārjuna: Image taken by Benjamin Matthews on visit to Samye Ling Monastery.

Για να γυρίσω στο Night Journey πάλι, ίσως εδώ έχουμε να κάνουμε με μια απόπειρα κατασκευής αυτού του ΄΄εκτός κειμένου΄΄. Η βασική ερώτηση που έθεσαν από τη πρώτη στιγμή οι δημιουργοί ήταν: Ποιά είναι ΄΄η μηχανική του παιχνιδιού (game mechanic) της φώτισης΄΄? ΄΄Πως μπορούμε να κάνουμε την αφαίρεση και να συστηματικοποιήσουμε μια τόσο έντονα προσωπική εμπειρία και παρόλα αυτά μια αρχετυπική εμπειρία΄΄? Το συγκεκριμένο project βρίσκεται σε εξέλιξη και κατά πάσα πιθανότητα θα χρειαστούν πολλά τέτοια projects για να δοθούν οι τελικές απαντήσεις. Η κατεύθυνση πάντως όσον αφορά τον B.Viola, έχει δοθεί εδώ και δεκαετίες από τις αρχές της παραγωγής video. Λέει ο ίδιος πως ΄΄το άλλο μισό του ακατέργαστου υλικού του video, είναι το ανθρώπινο σύστημα αντίληψης, ο θεατής, ή η εμπειρία του να βλέπεις. Είναι η δυναμική διάδραση ανάμεσα σε δύο συστήματα, και όχι η τεχνολογία και η γλώσσα του video μόνο, αυτή είναι η στοιχειώδης φύση του μέσου΄΄. Είναι η δυνατότητα σύνθεσης των πληροφοριών που διαθέτουμε με φυσικό τρόπο, το υπερκείμενο μέσα μας που επιτρέπει την απόδοση νοήματος και όχι ένα ΄΄πραγματικό΄΄ υπερκείμενο εκεί έξω η μια πραγματικότητα που στηρίζεται στην ερμηνευτική ενός κειμένου και σε εξηγήσεις του κόσμου. Οι εικόνες που παράγουν οι υπολογιστές και τα videogames , είναι μέρος μιας ιστορικής αλλαγής πρώτου μεγέθους της αντίληψης του αισθητικού.

΄΄Βλέπω τη τεχνολογία, λέει ο B.Viola, να κινείται προς τη κατεύθυνση της κατασκευής αντικειμένων από μέσα προς τα έξω μάλλον, παρά από έξω προς τα μέσα. Οι εικόνες φτιάχνονται πια, πιο κοντά σε συστήματα λογικής, σαν μια μορφή της φιλοσοφίας , όπως ένας τρόπος περιγραφής ενός αντικειμένου με μαθηματικούς κώδικες και αρχές μάλλον, παρά παγώνοντας το φως τους στο χρόνο΄΄. Παρόλα αυτά περιέχουν τη δυνατότητα να είναι υπερ-λογικές, να φέρουν την πληροφορία υπέρβασης των συνθηκών της κατασκευής τους. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Τον δεύτερο αιώνα μετά Χριστού ο Ινδός βουδιστής φιλόσοφος Acharya Nāgārjuna, χρησιμοποιώντας λογικές επαγωγές απεδείκνυε πως μια μαριονέτα μέρος ενός θιάσου που βρίσκεται σε μια σκηνή που εκλαμβάνεται από τους θεατές σαν πραγματική, μπορούσε να γκρεμίσει το σκηνικό και να καταδείξει την ψευδαίσθηση, παρότι είναι μέρος της.

The night journey, overhead views of the game landscape at two stages of design, with the sea at the top, desert at the bottom, mountains to the left and forest to the right. At center is a series of canyons that form a mandala when seen from above.

Το θέμα σήμερα με τις ψηφιακές εικόνες είναι η έλλειψη κριτικής κατανόησης της υπόστασης τους από τους περισσότερους, παρότι όλο και πιο πολλοί άνθρωποι τις παράγουν και τις καταναλώνουν. Το αποτέλεσμα είναι να βρισκόμαστε μονίμως εκτεθειμένοι στη γοητεία τους, όπως λέει ο V. Flusser ΄΄να προγραμματιζόμαστε να εκδηλώνουμε μια μαγικο-τελετουργική πλευρά΄΄. Σε κάτι τέτοιο δεν βασίζεται άλλωστε και η επιτυχία των gadgets? Η κριτική πρόσληψη των τεχνικών εικόνων απαιτεί ένα επίπεδο συνείδησης αντίστοιχο με εκείνο που καθιστά δυνατή τη δημιουργία τους. Εδώ μπαίνει το θέμα μιας εξισωτικής σχέσης μεταξύ παραγωγών /δημιουργών και θεατών/ καταναλωτών, ένα θέμα που συνιστά εκτός άλλων και την ουσία του πολιτικού θέματος σήμερα. Αν είναι έτσι τα πράγματα το Night Journey έχει πολύ δρόμο μπροστά του μέχρι να φτάσει να αποκαλύπτει στους παίκτες/χρήστες του, τις συνθήκες και τη δομή της δημιουργίας του. Το θέμα είναι πόσο είμαστε ικανοί σαν κοινωνία για ριζωματικές καταστάσεις που θα επιτρέψουν τέτοια επίπεδα συνείδησης. Σε τελευταία ανάλυση, μήπως αυτή η περιπέτεια, το ταξίδι προς τη φώτιση, the night journey, είναι η απόκτηση από όλους συνολικά αυτής της κοινωνικής καταρχήν συνείδησης? Άλλωστε η φώτιση δεν μπορεί να είναι ένα αθροιστικό συμβάν, μια στοίχιση ανά μονάδες στην αναμονή μιας ουράς, μάλλον ένα συμβάν που αφορά όλους μας ταυτόχρονα πρέπει να είναι.